Tips voor het opstellen van een verkeersplan: theorie en praktijk

Een verkeersplan is een plan dat alle verkeersstromen en knooppunten die voetgangers, vrachtauto’s, heftrucks en ander rollend materieel volgen in jouw organisatie, in kaart brengt. Het biedt jou een overzicht van de verkeersregels, verkeerscirculatie, knelpunten en gevaarlijke situaties op heel jouw bedrijfssite. Het verkeersplan informeert werknemers en bezoekers, accentueert belangrijke aandachtspunten en vormt de bron voor richtlijnen rond veilig gedrag.

Een verkeersplan is onmisbaar omdat het een cruciale tool vormt om een veilige werkomgeving in te richten voor de verschillende gebruikers. Voetgangers, interne transportmiddelen en vrachtwagens delen dezelfde ruimte. Dat leidt tot aanzienlijke veiligheidsrisico's. Met een verkeersplan breng je in kaart hoe je deze verkeersstromen kan optimaliseren om de veiligheid te verhogen. 

Bij het opstellen van een verkeersplan ga je niet over één nacht ijs. De eerste vraag die je jezelf moet stellen is: maak ik het verkeersplan alleen of doe ik beroep op een expert? Je bent uiteraard goed thuis in jouw bedrijfsomgeving, maar misschien zie je daardoor net gevaarlijke situaties over het hoofd. Hulp vragen is dus een goed idee.

Een goed verkeersplan is een evenwichtsoefening tussen verschillende aspecten:

• Knelpunten

Waar doen er zich problemen voor of kunnen er zich problemen voordoen? 

•  Verkeerstromen

Welke transportmiddelen rijden er rond op jouw bedrijfssite en welke route volgen ze? 

• Regelgeving en interne verkeersregels

Welke verkeersregels gelden er op het bedrijfsterrein? Welke regelgeving bestaat er rond het organiseren van goederen in het bedrijf? Ontdek hier hoe je je magazijn beter kunt organiseren.

• Maatregelen ter preventie van ongevallen en ter bescherming van medewerkers

Vooral deze categorie vraagt veel werk. Hierbij hoort het opstellen van een duidelijk evacuatieplan en het uittekenen van grondplannen met risicozones. Daar komt nog bij: de nodige signalisatie en fysieke veiligheidsbescherming op de site aanbrengen. Zo is het belangrijk om weggebruikers op een veilige manier van elkaar te scheiden. Elke gebruiker, denk aan voetgangers, vorkheftrucks en vrachtverkeer, heeft nood aan een eigen ruimte om zich in te verplaatsen. Breng dus duidelijk in kaart hoe je de scheiding tussen weggebruikers ziet en zet dit om in de praktijk door middel van fysieke bescherming zoals aanrijdbeveiliging, bollards of beschermpalen, veiligheidshekken, veiligheidspoorten, …

Wil je een verkeersplan opstellen dan is het handig om gefaseerd te werk te gaan.

• Inventarisatie

In fase 1 breng je alle verkeersstromen in kaart. Ook de bestaande hulpmiddelen, huidige verkeersregels en al aanwezige signalisatie lijst je op.

Tijdens deze fase spreek je met de preventieadviseur, maar ook met magazijn en- productieverantwoordelijken, chauffeurs van heftrucks of transpalletten en andere werknemers. Zij worden elke dag geconfronteerd met de risico’s en dus is hun input cruciaal. Bovendien voelen ze zich door hun bijdrage ook betrokken, wat ervoor zorgt dat ze de regels zelf goed opvolgen en als ambassadeurs optreden.

• Oplossingen zoeken

In een tweede fase ga je op zoek naar potentiële preventieve oplossingen en beschermingsproducten. Deze oplossingen moeten de verkeersstromen kanaliseren en nieuwe verkeersregels afdwingen. Je kan bijvoorbeeld fysieke beschermingsmaatregelen nemen. Bekijk en overweeg alles in detail met het oog op meer veiligheid op de werkvloer. 

• Regels opstellen

In de derde fase maak je afspraken over de uitvoering van het verkeersplan. Duidelijke instructies in de vorm van regels en afspraken brengen het plan in de praktijk. Communiceer de oplossingen helder zodat iedereen op de hoogte is en er geen verwarring ontstaat. Beslis welke kleuren je inzet in functie van de signalisatie op de werkvloer, en bepaal ook de voorrangregels, belijning en bebording.

• Afspraken en instructies

In de vierde en laatste fase volgt de eigenlijke implementatie. Reken hiervoor op de inzet en medewerking van de interne werknemers en externe partijen.

Om een verkeersplan in de praktijk om te zetten, moet je in eerste plaats signalisatie aanbrengen. Dat doe je makkelijk met behulp van vloermarkering. Met vloermarkering geef je duidelijke loop- of rijzones aan, evenals de rijrichting en verkeersroutes voor voetgangers en heftruckchauffeurs. Bovendien suggereert de markering de nodige afstand tussen voetgangers en heftrucks.

Het is ook een handig instrument om verschillende zones aan te duiden. Bepaal welk gebied gebruikt wordt als werkgebied, opslaggebied of als parkeerplaats. Zo voorkom je dat met zomaar rijroutes of voetgangerszones gebruikt om goederen neer te zetten. 

Om een duidelijke structuur en betekenis vast te leggen, maak je gebruik van onderstaande kleurdefinities: 
 

• Rood: verboden zone
• Wit: opslagzone
• Geel: aanduiding van rijbanen en parkeervakken
• Groen: vrije zone
• Blauw: voetgangerszone

Naast vloermarkering bestaan er nog andere signalisatiemethodes. Denk maar aan pictogrammen. Als je veiligheidsmarkeringen en -tekens aanbrengt, hou dan rekening met de kleurpatronen van de ISO 3864 standaard.

• Geel met zwarte letters: attentie en aanwijzingen ter voorkomen van schade, waarschuwing
• Blauw met witte letters: aanwijzing of verplichting en bescherming
• Groen met witte letters: hulpaanwijzing, informatie
• Roodomrand bord met pictogram: verbod
• Rood vlak met witte letters: noodpreventie

Andere kleuren hebben andere toepassingen. Oranje veiligheidsmarkering geldt voor chemische opslag. Grijs en zwarte belijning gebruik je om lijnen te wisselen die niet langer overeenstemmen met de huidige kleur lay-out.